آموزش روش حل مسئله به والدین و تأثیر آن بر رفتار كودكان
مؤلفان:
- دكتر محسن شكوهی یكتا
- دکتر اكرم پرند
محل ارائه:
- همایش بین‌المللی استراتژی‌ها و تکنیک‌های حل مسئله، مجله علوم روان‌شناختی
چکیده:
توانایی حل مسئله یكی از مهارت‌های اساسی زندگی است. مقارن با تغییر و تحولات سریع در جوامع امروزی، استانداردها و تقاضاهای محیطی دستخوش تغییر و تحول شده و مسائل ومشكلات انسان‌ها نیز پیچیده‌تر شده‌اند.
بدین‌سان حل بسیاری از مسائل مستلزم به كارگیری سطوح بالای تفكر است. از آنجایی كه افراد از توانایی‌های بالقوة حل مسئله برخوردارند ولی روش كاربرد آن را در زندگی واقعی نمی‌دانند، آموزش این روش‌ها ضروری است.
هدف از پژوهش حاضر ارزشیابی میزان تأثیر كارگاه‌هایی است كه با هدف آموزش روش‌های حل مسئله طراحی شده‌اند. در این كارگاه‌ها، والدین با روش حل مسئله آشنا می‌شوند و گام به گام آنها را در موقعیت‌های واقعی زندگی به كار می‌برند. از مزایای این كارگاه‌ها این است كه كودكان و والدین در انجام تكالیف فعالند و كودكان در كنار پدر یا مادر خود به انجام تكالیف مبادرت می‌ورزند و بدین ترتیب به تفكر وادار شده ودر نتیجه اعتماد به نفس و استقلال آنان افزایش می‌یابد.
هر كارگاه شامل 10 جلسة دو ساعته است كه در هر جلسه طرح درس‌هایی از سوی مجریان مجرب به والدین ارائه می‌شود و در آن والدین در موقعیت‌های مشكل‌سازی قرار می‌گیرند كه باید به حل مسئله بپردازند.
این موقعیت‌ها با توجه به رفتارهای واقعی كودكان طراحی شده‌اند. در این پژوهش 255 نفر (216 مادر و 39 پدر ) در 12 كارگاه آموزش دیده‌اند. در مجموع داده‌های حاصل از 176 پرسش‌نامه تجزیه و تحلیل شدند و بقیه به دلیل زوجی نبودن (نداشتن پیش آزمون یا پس آزمون) از تحلیل حذف شدند. پژوهش حاضر در زمرة پژوهش‌های شبه تجربی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون بدون گروه گواه است.
كارایی این كارگاه‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌های محقق ساخته‌ای كه قبل و بعد از كارگاه اجرا شده، ارزشیابی شده است. یافته‌های پژوهش حاضر بیانگر این است كه آموزش روش حل مسئله به ویژه در گروه مادران هم بر روش‌های تربیتی آنان و هم بر اصلاح رفتارهای نامناسب كودكان آنها تأثیر مثبت داشته است.
در خاتمه كاربرد یافته‌های تحقیق حاضر، محدودیت‌های پژوهش و پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده ارائه شده است.